Ҳожибой Тожибоевнинг ўрни билиняпти...

Шундай қизиқчилар борки, биз уларнинг турли мавзулардаги чиқишларини тинглаб, бир муддат турмуш ташвишларидан чалғиймиз. Уларни кўча-куйда кўриб қолсак ҳам юзимизга табассум югуради.

Аммо бир тўйда беш-ўн дақиқа давомида меҳмонлар диққатини жалб этиб, ўзларини санъаткор маданиятига хос бўлмаган тарзда тутаётган айрим қизиқчиларимизнинг (агар уларни қизиқчи деб аташ мумкин бўлса) меҳмонларни кулдиришдан кўра, аксинча ғашига тегаётганлиги ҳақида танқидий фикрларнинг туғилишига сабаб бўлмоқда...   

Шундай экан, тўйларда кўрганларимни бироз ўраб-чирмаб, қаҳрамонларимнинг исм-шарифини ошкор этмай (гап эгасини топади) қоғозга туширишга қарор қилдим.  Тўй хизматига вақтидан ярим соатлар чамаси илгарироқ келган санъаткор аввалига мезбонлар билан рестораннинг бошқа хонасида отамлашгани кириб кетди. (Ресторан тўла меҳмон кўз ўнгида қадаҳ уриштириш ноқулай-да...)

Хонандалар рақсбоп қўшиқларни куйлаб бўлганидан сўнг, тўй бошловчиси қизиқчимизни тантанавор равишда эълон қилди ва даврага чорлади. Эътиборлиси, у аввалига ҳали хизмат қилмай туриб, пешонасидан оқаётган терни артганча, оёқлари чалкашиб, шоша-пиша тўйхонага кириб келди...

Бу ҳолатни ҳатто даврада ўтирган меҳмонлар ҳам сезгандек бўлди. Камига хизматни янги мавзулардан топиб тайёргарлик кўриб келмаган, ҳамма тўйларда айтилавериб сийқаси чиқиб кетган, аниқроғи бачкана гаплардан бошлади. Унинг зўр бериб айтаётган ҳазиллари зерикарлилигидан кишини қитиқлаб кулдирмоқчи бўлаётгандек таассурот уйғотарди. Ниҳоят, томошабин зерикиб, кулмаётганлигини ўзи ҳам сезган қизиқчимиз, кулгунининг "ўзи кабилар” яратган қоидалари —  "масхаралаш”га ўтиб, айрим санъаткорларнинг "пакана”лигигача "нишон”га олди. Унинг бугунги кунгача ўз мумтоз қўшиқлари билан халқ ҳурматига сазовор бўлиб келган бир ёши улуғ санъаткорни тап тортмасдан — "унинг кўзи кўр-ку” деган гапларини тинглаганда эса, қулоқларимга ишонмадим.

Тасаввур қиляпсизми, санъаткор ўз ҳамкасбини масхара қилиш баробарида унинг шахсиятига тегиш орқали, одамларни кулдирмоқчи бўляпти. Қани энди шу вазиятда "масхаралашдан аввал худди шу устоз санъаткордек ўз ижодингизни қойиллатиб қўйинг” дейдиган одам топилса. Шундай қилиб, айни пайтда кўпчиликнинг диққат марказида бўлиб келаётган бу қизиқчи ўзининг санъаткор маданиятига зид бўлган қирраларини ана шу тарзда очиб келмоқда...

Қолаверса, ушбу жараённи кузата туриб,  "Кўзи ожиз бўлса ҳам, ўша санъаткорга Аллоҳ булбулдек ёқимли овозу, оҳанрабодек истеъдод бериб қўйибди. Сиз-чи, бисотингизда давра тўла мухлис кўнглини овлар даражада бирорта кулгули гапингиз бўлмаса-да, дафтарингизни тўй саналарига тўлдириш билан оворасиз-а” дегимиз келди!  

Хуллас, беш-олтита тўйда қизиқчимизнинг камситиш, масхара аралаш айтган бачкана гапларни гапириб, одамларни кулдиришга ҳаракат қилганлигига ўз кўзларим билан кўриб ва қулоқларим билан эшитиб гувоҳ бўлдим.

Қизиғи, одамлар кулса ҳам майли эди, унинг бачканалигидан энсаси қотган мухлислар қиёфасида "шўринг қурсин,  санъаткор эмиш-а” деган мазмунни илғаб олиш мушкул эмас.   Тан олиш керак, қизиқчи  Сардор Раҳимхон ижросидаги "Аразингиз очилмайди” қўшиғини "Қовоғингиз очилмайди” дея кулгили тарзда куйлаб, халқни уч-тўрт дақиқаларча ўзига жалб эта олади. Аммо  бу қўшиқ ҳам деярли барча тўйларда куйланавериб "сийқа”си чиқиб кетган...

Айни пайтда тўйларда оммалашган яна бир ёш  ижодий гуруҳлардан бири эса, (қаҳрамонларимиз ушбу мақолани ўқиб ўзларига тегишли хулоса чиқариб олишар деган умидда уларнинг исм-шарифлари ва гуруҳ номларини сир тутдик ) худди сўз тополмагандек, ўзбек халқ мақолларини бузиб, намойиш этиш, сўзларни қинғир маънога буриб гапиришга жазм этишни ўзига касб қилибди. Яъни, уларнинг хизматларида ҳеч бир истиҳоласиз — "Ғунажин кўзини сузмаса, буқа "одно”га кирмайди”, "Эру хотин нақ ҳўкиз”, "Келинни келганда кўр, қолганини кейин айтасан...” каби гапларидан қандай маъно излашни билмайсан.

Киши ғашига тегаётган  ҳолатлардан яна бири — ёшларнинг севимли хонандаларига айланиб  улгурган "Уммон” гуруҳининг омади келиб, машҳурлик пиллапояларидан кўтарилиб бораётгани, гўё юқорида тилга олинаётган қизиқчиларимизга "малол келаётгандек”... Улар ҳар гаплари орасида албатта, "Уммон”ни калака қилиб ўтмаса кўнгиллари тинчимайди. Албатта, бу билан "Уммон” гуруҳи ҳар қандай камчиликлардан холи демоқчи эмасмиз. Бироқ... эстрада оламида ижод қилиб келаётган бошқа санъаткорларнинг камчилиги ҳам етарли эмасми?

Аслида ҳеч бир қизиқчининг бирор бир санъаткор ёки халқни масхара қилиш, шахсиятига тегиб, камситишга ҳаққи йўқ! Алоҳида таъкидлаб ўтиш жоизки, санъаткорлар томонидан яратилаётган ҳар бир ижод намунаси ижтимоийлик тамойилларига асосланиб яратилиши, одоб-ахлоқ меъёрларига тўла жавоб бериши, ўзида эзгулик ва инсонпарварлик тушунчаларини сингдириш баробарида, маданий ҳордиқ ва эстетик завқ бера олиши керак.

Бугун унинг замондошларидан Абдулла Акбаров, Ортиқ Султонов, Зокир Очилдиев, Худойберди Зиёдов, Соҳиб Мамасолиев каби қизиқчиларимиздан тортиб, "Қаҳқаҳа”,”Ҳандалак”, "Мирза” театрларигача ҳарқалай озми-кўпми, халқ кўнглидан жой олишга уриниб келяпти десак хато бўлмайди.