Жигаридан дийдорини қизғанган "юлдуз"

"Юлдузлар ҳам йиғлайди” рукнимизда санъаткорларимизнинг дардини баён этардик. Халқ ардоғида юрган, машҳур кишиларда ҳам изтироб, армон борлигини сабоқ сифатида кўрсатишга уринардик. Бу гал эса умуман акси. Бераётган воқеамиз рукнимизга умуман тескари. Яъни, сизга яхши таниш бўлган бир санъаткор ҳақида унинг жияни сўзлаб берди.

— Мен бу воқеаларни ёмонлаш, ғийбат қилиш учун айтмоқчи эмасман. Ҳаммаси юрагимдан ўтиб кетгани, онамга раҳмим келгани учун шу қарорга келдим. Яна бу гапларим энди санъатга қадам қўяётган ёшларга сабоқ бўлади деган умиддаман. Уларга эрта бир кун жуда машҳур бўлиб кетишганида, эл ардоғига тушишганида, обрў, мол-давлат топишганида ўз яқинларини унутиб юбормасинлар, демоқчиман.

Менинг ҳам тоғам юртимиздаги таниқли хонандалардан бири. Ҳеч нарсадан ками йўқ.

Бошқалар билмаса ҳам биз яхши биламиз, тоғам бу кунларга осонлик билан эришгани йўқ. Кўрмаган куни қолмаган. Ота-онаси бой-бадавлат бўлмагани учун ўқиш даврида ҳам жуда қийналган. Машҳурликка ҳам фақат ўзининг кучи ва истеъдоди билан эришди. Хуллас, бугунги эришганларининг барчаси ўз меҳнати ва изланишлари самараси. Албатта, бу меҳнатларнинг роҳатини кўришга юз карра ҳақли эди. Ҳозир роҳат-фароғатда яшаяпти ҳам.

Афсуски, халқимизнинг "эски чориғингни унутма”, деган гапи ҳозир тоғамнинг ёдидан бироз чиққандек. Менинг онам тоғам учун яккаю ягона жигар ҳисобланади. Ҳозир кўзлари кўрмай, бетоб бўлиб ётибди. Кекса, хаста ва меҳрга муҳтож.

Аммо тоғам бир бор ҳолидан хабар олай демайди. Касал онам эса биламан, ҳар кун бўлмаса-да, келишини интиқлик билан кутади. Албатта, акаларининг дийдорини, бир оғиз ширин сўзи, тасаллисини кутади. Қисматни қарангки, катта тоғамнинг ҳам кўзлари ожиз бўлиб қолган. Шунинг учун у тоғамдан онам у қадар умид қилмайди. Аммо бу тоғам...

Шукрки, биз фарзандлар жим қараб турганимиз йўқ. Мол-ҳолимизни сотиб бўлса-да, онамнинг шифо топиши учун курашяпмиз. Лекин дийдор соғинчига малҳам бўлолмасак нима қилайлик?

— Тоғанг рўзада ҳам чиқолмади. Иши кўп-да! Катта артист бўлса... Бирор кун вақт топса, келиб қолар... — ўзига ўзи гапиради онам.

У кишига қараб ўтириб чидолмаганим учун тоғамга қўнғироқ қилишга аҳд қилдим. Ниятим, фақат онамнинг аҳволини айтиш, уни кўришни истаётганини билдириш эди.

Телефонни янгам кўтарди. Янгамнинг телефонни овоз баландлатгичга қўйиб гапирадиган одати бор. Яна шундай қилди. Мен тоғамни сўрадим:

— Яхши юрибсизларми, янга? Тоғам борми? Ишлари яхшими? Онам сўраганди, тоғамни. Шунга қўнғироқ қилгандим...

Янгам эса озроқ каловланди:

— Ҳа... Яхшимиз. Тоғангиз... Тоғангиз, ҳозир...

Телефон овоз кучайтиргичда тургани учун тоғамнинг нарироқдан "мени йўқ, де”, деган товуши эшитилди. Янгам ҳам хотиржамлик билан менга "тушунтирди”:

— Биласиз, тоғангиз уйда кам бўлади. Хизмат билан чиқиб кетган. Келса, албатта айтиб қўяман. Кела солиб қўнғироқ қилади.

Бу воқеа юрагимга наштардек санчилди. Ўша онда онамнинг кўзлари кўрмаслигига ҳам шукр қилдим. Бўлмаса, менинг юзимдан гап нимадалигини уқиб оларди. Чунки ёнида туриб, "Тоғамга қўнғироқ қиляпман, балки гаплаштирарман”, дегандим. Онам шўрлик эса илҳақ кутиб турганди.

— Она, биласиз тоғам машҳур инсон. Ҳамма яхши кунини тоғам билан ўтказсам дейди. Тўйлардан, концертлардан  бўшамаётган экан. Янгамга тайинладим. Келса, ўзи телефон қиларкан. Янгам айтдики, тоғам ҳам сизни соғиниб юрган экан. Лекин имкони йўқ-да, одамлар илтимос қилиб келавергандан кейин йўқ, дея олмайди-да!

— Биламан, — деди онам дардини ичига ютиб. Сўнг хўрсиниб қўшиб қўйди: — Лекин шу ерларга ҳам ҳар икки кунда тўйга келади. Тўйдан чиқиб, ярим кечаси кириб келса ҳам мен оғринмайман. Тушунаман, уни.

Тоғамнинг феълини яхши биламиз. Кўп қийинчилик кўргани учун кўнгли бўш ва очиққўл. Шу туфайли ҳам бошида бири икки бўлиши мушкул кечган. Бироқ янгам анча пишиқ чиқди. Тоғамнинг топганини бир жойга йиғди. Уй-жой қилди, тўй-томошалар берди. Аммо...

Очиғи, тоғамнинг бу қадар ўзгаришига шу янгам сабабчимасмикан, деб ҳам қоламан, баъзан. Чунки неча бор тоғамни йўқлаб меҳмонга бордик. Аянчли бўлса-да, айтай, хизматчилари уларнинг уйда йўқлигини айтгач, ноумид  ортга қайтган пайтларимиз ҳам бўлган. Албатта, хизматчилар  ким келгани ҳақида доим уйда бўлувчи янгамни огоҳлантиришарди. Сўнг хижолат бўлиб бизни алдашга уринишарди:

— Қўнғироқ қилдик, кўтаришмаяпти. Ҳаммаси чиқиб кетишганди. Қаёққа кетишганини бизга айтишмайди. Ҳали-вери келишмаса керак. Телефон қилиб қолишса, келганларингизни айтамиз.

 Биз эса дарвоза олдида кута-кута сарғайиб уйга қайтардик. Шунда ҳам тоғамни ёмон демасдик.

— Тоғам уйда йўқлиги учун бизнинг келганимизни билмади. Билса, кўчада куттириб қўймасди. Ҳали келиб хабар топса, янгамни койийди, — деб қўярдик ўзимизни овутиб.

Бироқ энди телефон воқеасидан кейин тоғамнинг ҳам ўзгарганлигига амин бўляпман. Агар ўзгармаса, менинг қўнғироқ қилаётганимни била туриб унақа демасди. Яна ўзидан билиб кекса ва ожиз жигарлари ҳақида ўйлар, ҳолидан хабар олган бўларди-да!

Назаримда, бизнинг хабарлашишимизни, йўқлашимизни улар пул билан боғлашади. Пул ёки ёрдам кераклиги учун боғланяпти, деб ўйлашса керак. Аммо дунёда пулдан ҳам азиз ва бебаҳо нарсалар бор. Қийматини пул билан ўлчаб бўлмас, пулга ҳам сотиб олиб бўлмайдиган дийдорнинг ўрнини боса оладиган бирор нима борми, айтинг? Бор бўлсаки, ўша билан онамни овутиб турсам...

Хўп, биз пул сўраб йўқладик ҳам дейлик. Онам ва катта тоғам у кишига бегона эмас-ку! Пул ёки ёрдам сўрашга ҳаққи йўқми? Айримлар хаста бўлган беш-бегоналарга ҳам савоб учун пул беради-ку! Ёки тоғамнинг пули йўқми? Шунинг учун ўзини олиб қочадими?

Асло! Битта тўйда фалон пул эвазига хизмат қиладиган одамнинг наҳот, жигарларини йўқлаш учун пули бўлмаса?

Яна бир гап, бобомдан қолган эски машина бўларди. Уни бобомдан мерос сифатидагина сақлаб юрардик. Ўзингиз ўйланг, у машина миниб бўлмаса, эски бўлса. Яқинда тоғам ўша машинани ҳам сўрабди. Тўғри, бу машинага у кишининг муҳтожлиги йўқ, балки отасидан ёдгорлик сифатида олиб қўймоқчи бўлгандир? Аммо, жигарларининг кўнглини ўйламадими? Қадрдон машина уйдан олиб чиқиб кетилаётганда уларнинг қалби ҳувиллаб қолишини, оғришини хаёлига келтирмадими?

 Олиб кетгани ўзи келган бўлса, тушунтирган бўлса ҳам бошқа гап эди. Одам жўнатиб, икки кило гўшт бериб юборибди. Яқинларининг гўштга муҳтожлиги бормиди, ёки? Агар келганида, тушунтириб, жигарларининг кўнглини билиб олиб кетганида олам гулистон эди-ку!

Хуллас, айтай десам гап кўп. Бу гаплар билан мен тоғамни элга ёмон кўрсатмоқчи эмасман. Шунинг учун ҳам шахсини сир тутдим. Лекин у кишига дунёнинг ўткинчилигини, жигарлари бу дунёга устун эмаслигини, ғаниматлигини айтиб қўймоқчиман, холос.

 Manba:darakchi.uz